VELP – Bij de gedenksteen onderaan de Pinkenberg aan de Pinkenbergseweg in Velp liggen sinds maandagochtend bloemen. ‘In de vroege ochtend van 25 oktober 1944 werden hier drie Arnhemmers doodgeschoten, zonder enige vorm van proces’, memoreert voorzitter Gety Hengeveld van Stichting Velp voor Oranje. ‘We willen de moedige mannen eren en hun nabestaanden laten weten dat we hen niet vergeten.’
Met hun aanwezigheid, hun bloemen en hun woorden tonen ook burgemeester Carol van Eert van de gemeente Rheden en burgemeester Ester Weststeijn van Rozendaal hun betrokkenheid. ‘Ik vind het belangrijk om te blijven herdenken’, vindt Carol van Eert. ‘En stil te staan bij de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog’, vult zijn collega Ester Weststeijn aan.
(Tekst gaat verder onder de foto)
Slag om Arnhem
Na de Slag om Arnhem in september 1944, moesten alle Arnhemmers de stad verlaten. Maar voor zieken en bejaarden was geen officiële hulp georganiseerd. Gelukkig waren er mensen die zich hun lot aantrokken, zoals gemeenteraadslid Jan Klaver en zijn vrienden Charles Mozes en Harry Kuyper. Ze woonden alle drie op de Geitenkamp, dichtbij Velp. En ze waren alle drie al voor de oorlog betrokken bij het verzet tegen het nazi-regime in Duitsland. Charles Mozes had ervaring als hospitaalsoldaat. Hij beheerde de apotheek van enkele huisartsen op de Geitenkamp en wist daardoor enkele Rode-Kruisarmbanden te bemachtigen. Harry Kuyper vervalste de bijbehorende papieren en het lukte hen zelfs om van de Duitsers een vrachtauto los te praten.
Moedige, half-Joodse verzetsmannen
Maar toen ging het mis. Op 18 oktober werd Charles Mozes op de Geitenkamp aangehouden door een Duitser. Deze vertrouwde zijn papieren niet en nam hem mee naar Velp. Hij werd opgesloten in het Velpse politiebureau. Diezelfde avond nog werden Jan Klaver en zijn gezin en de familie Mozes door de SD opgepakt. Ze waren geëvacueerd en ondergedoken in de Willemstraat in Velp. De volgende dag werden ook Harry Kuyper en zijn vrouw gevonden en gearresteerd. De gezinnen van de drie mannen werden vrijgelaten aan de grens van Velp. Ze moesten zich maar zien te redden. Kuyper, Klaver en Mozes bleven achter in het politiebureau van Velp.
(Tekst gaat verder onder de foto)
Charles Mozes en Harry Kuyper waren beiden half Joods. Daardoor werd hun arrestatie niet meer behandeld vanwege hun vergrijp van het vervalsen van papieren, maar werden de drie als ‘Jodenzaak’ overgedragen aan de beruchte SS-er Frans Fischer (van de “Drie van Breda’). Deze laat de drie gevangenen op de avond van 24 oktober uit het politiebureau halen.
Geërfdenbank Velp
Op de ochtend van 25 oktober 1944 worden zij naar de voet van de Pinkenberg in Velp gebracht, waar zij voor de Geërfdenbank, zonder vorm van proces worden gefusilleerd. De lichamen laat men daar op het bospad liggen. Later op de avond worden deze ter plaatse door onbekenden begraven.
Herdenken
Op 4 Mei organiseert het gemeentebestuur van Rozendaal ieder jaar een plechtige bijeenkomst in aanwezigheid van nabestaanden en vrienden van de heren Klaver, Kuyper en Mozes.
Sinds enkele jaren is er – op initiatief van Stichting Velp voor Oranje – ook een eenvoudige plechtigheid op de dag van de fusillade: 25 oktober. Bloemen worden gelegd bij de gedenksteen, duidelijk zichtbaar onderaan de Pinkenberg. Bloemen door Scouting De Velpsche Woudloopers, die het monument adopteerden, door het bestuur van De Geërfden van Velp, het 4 Mei Comité Velp en Stichting Velp voor Oranje. En natuurlijk door de beide burgemeesters. Daarna wandelt het gezelschap naar boven, naar de stenen Geërfdenbank waar de fusillade daadwerkelijk plaatsvond. De kogelinslagen zijn nog te zien in de achterwand.
Klik op de bovenste foto voor meer foto’s.
- (Foto’s: Marc Pluim)
- (Bovenste foto: v.l.n.r. Carol van Eert, Ester Weststeijn, Thijs Verbeek, Marc Pluim, Judith Wassink, Patrick Jansen)
- (Foto onder: v.l.n.r. Thijs Verbeek, Ester Weststeijn, Judith Wassink, Patrick Jansen, Gety Hengeveld, Carol van Eert)
Het nieuws van rheden.nieuws.nl gemakkelijk volgen? Like dan ook onze Facebookpagina, volg ons op Twitter of LinkedIn en Instagram of krijg gratis onze dagelijkse of wekelijkse nieuwsbrief. Adverteren op rheden.nieuws.nl bel dan: Dolf Verschuren voor de prijzen en mogelijkheden 06 – 4025 3846.
