COLUMN – Deze keer wil ik jullie meenemen naar Spankeren en nemen we een kijkje op het oude EDY, en Albany terrein in Dieren/Spankeren.
Waar het allemaal mee begonnen is, is bij Arie Schotsman, de man achter EDY oftewel de Emailleerfabriek Dieren “de Yssel”. Schotsman was een Nederlandse ondernemer die geboren is op 12 december 1881 te Hoorn. Hij studeerde aan de Hoger Beroeps School in Hoorn. Na deze studie te hebben afgerond werkte hij een tijdje in een drukkerij in Edam, vanwaaruit hij bij het Technisch Bureau terecht gekomen is in Amsterdam.
Arie was een jongeman die zeer gedreven was en eigenlijk iets voor zichzelf wilde gaan doen. Op de leeftijd van 35 jaar had hij een aardig spaarcentje bij elkaar gespaard en besloot daarmee het bedrijven terrein in Dieren (Spankeren) te gaan kopen. Daar was tenslotte voldoende ruimte om zijn bedrijf te bouwen en er was mogelijkheid om uit te breiden. Tevens was de liggingen belangrijk, zo was er een goede water- en spoorverbinding naar het bedrijf toe.
Hij had in de jaren dat hij gestudeerd en gewerkt heeft, niet stil gezetten en had zijn plannen gezet om een Emailleerfabriek op te richten. Nadat het gekocht terrein bouwrijp was gemaakt begon hij met het bouwen van zijn fabriek zo rond 1916. Al snel volgde er een perserij, die erbij gebouwd werd zodat ze zelf hun metaal konden persen, deze werd in 1920 in gebruik genomen. In 1929 werd er nog een belangrijke stap gezet voor het bedrijf, men stapte toen over van houtovens naar gasovens.
De fabriek deed goede zaken, er werd steeds weer geïnvesteerd in het bedrijf en de werkgelegenheid in Dieren ging omhoog. EDY was trouwens niet de enige Emailleerfabriek in Nederland, in Kampen stond de fabriek BK ( Berk te Kampen 1885)
Emaille was een veel voorkomend materiaal in bepaalde producten zoals reclameborden, potten, pannen, keukengerei. Bij EDY werden onder anderen pannen, borden, reclameborden petroleumbranders vervaardigd. Net na de oorlog stond Arie’s zoon Jan Schotsman aan het roer. Hij nam het ‘stokje’ over van zijn vader die op 22 april 1945 overleed.
Nadat het product Emaille terug liep door de komst van plastic werd het bedrijf gekocht door Hagemeyer. In 1972 werden de deuren gesloten in Dieren en de werd de productie voortgezet in Doetinchem. Er werkte toen nog 270 mensen bij het bedrijf in Dieren.
Het merk EDY kennen we nog steeds, en vinden we veel in huishoudelijk artikelen zoals wasmachines, koelkasten en drogers.
Na de leegstand van EDY heeft het bedrijf Albany zich in een pand gevestigd in de buurt van EDY. Albany was een textielbedrijf dat leverde aan de papier en kartonindustrie. Zij hielden zich bezig met het maken van zeefdoeken en bekleding voor machine’s (isolatie). Het bedrijf bood 280 medewerkers, die voornamelijk uit Dieren en omgeving kwamen, een werkplek.
Albany is in 1885 opgericht door drie Albany zakenmannen; Parker Corning, Salden Marvin en James Cox met een kapitaal van 40.000 dollar. Het Amerikaanse bedrijf besloot om ook een vestiging te starten in Nederland en kozen voor het bedrijventerrein in Dieren gezien de vele papier industrie.
In de zomer van 2004 heeft het bestuur besloten de vestiging te sluiten wegens bezuinigen, al is daar niet echt veel duidelijkheid over geweest gezien er ook werd er aangegeven dat het bedrijf failliet zou zijn. Maar later bleek dat de productie in het buitenland zou worden voortgezet. Helaas is er ook niet veel te vinden over het bedrijf, zo ver ik weet bestaat het bedrijf nog steeds in de VS.
Vlak na dat het pand leeg stond hebben er diverse krakers in gezetten en is er ook veel vernield in het pand. Het terrein heeft zeer lange tijd te koop gestaan. Uiteindelijk heeft zich een koper voorgedaan Intrapec, na overleg met projectontwikkelaar bouwfonds is er een plan ontwikkeld zodat er een deel zou worden afgebroken en een deel van het op het terrein aanwezige pand zou worden hergebruikt.
Het terrein van EDY heeft in loop de jaren plek gemaakt voor meerdere bedrijven op het industriegebied van Spankeren oftewel aan de Edyweg en omgeving.
In Mei 2014 verhuisde het bedrijf van Apeldoorn naar Spankeren om hier hun opslag en productie te houden van verpakkingen en displays van golfkarton. Intrapec is opgericht in 1983 en is een familiebedrijf dat nu al meer dan 30 jaar bestaat.
Zo zie je maar weer, een klein stukje geschiedenis van Spankeren & Dieren, voor mij als Columnschrijver en fotograaf is het altijd leuk om op zoek te gaan naar een locatie en gebouw om me hier vervolgens in te verdiepen.
Heeft u zelf iets in gedachten, laat het gerust weten via [email protected], ik ben zeer benieuwd waar jullie mee komen en zal mijn best doen om er dan een stukje over te schrijven.
Column: Jamie Lebbink
