Natuur in beeld - onze nationale vogel, de grutto is terug!

Aan het einde van een grauwe winter kijkt menigeen ernaar uit: het voorjaar! Zo gauw de zon meer gaat schijnen, schieten voorjaarsbloeiers als krokussen en sneeuwklokjes de grond uit.

De eerste vlinders fladderen weer rond, de roffels van spechten galmen door de bossen en koolmezen, roodborstjes en heggenmussen zingen er in onze tuinen luidkeels op los. Vanaf eind februari kun je in de weidegebieden ook weer een vogel zijn eigen naam horen roepen. Dat is de grutto, onze nationale vogel!

De grutto wordt gezien als een oer-Hollandse weidevogel. Nergens in Europa broeden namelijk zoveel grutto’s als in Nederland. Sterker nog, maar liefst 90% van alle grutto’s in Noordwest-Europa broedt in ons kleine landje! Toch brengen de vogels het grootste deel van hun leven in het buitenland door. Als het broedseizoen voorbij is en de jongen kunnen vliegen, vanaf juli tot in augustus, vertrekken ze namelijk massaal naar West-Afrika om daar te overwinteren. Een enorme reis over onder andere de Sahara, die veel grutto’s in één ruk maken! Eind februari en begin maart druppelen de grutto’s Nederland weer binnen. Na hier enkele weken hun buikjes vol te hebben gegeten, zoeken de trouwe paartjes elkaar weer op en klinkt hun typerende roep: 'gruttooo, gruttooo'!

Grutto’s zijn, net als bijvoorbeeld de kievit, tureluur en wulp, niet weg te denken uit het Nederlandse polderlandschap. Toch lijken we hier hard naar op weg. Waar er rond 1980 nog zo’n 120.000 broedparen in Nederland aanwezig waren, waren dit er de laatste jaren nog slechts iets meer dan 30.000. Een gigantische afname, waarmee de grutto symbool staat voor de achteruitgang van natuurkwaliteit en veel vogelsoorten in onze weidegebieden.

Belangrijke oorzaken voor deze achteruitgang zijn diepe ontwatering van weidegebieden en het gebruik van kunstmest en pesticiden. Hierdoor kunnen weidevogelkuikens namelijk nog maar weinig insecten vinden om zich mee te voeden. Gelukkig wordt er steeds meer in het werk gesteld om deze achteruitgang om te draaien. Natuurorganisaties proberen bijvoorbeeld meer geschikt habitat voor weidevogels te realiseren. Er moet echter nog heel veel gebeuren.

Geldersch Landschap & Kasteelen beheert verschillende gebieden waar nog altijd van weidevogels als de grutto genoten kan worden, zoals de Liendense Waard, Regulieren en de uiterwaarden bij Klooster Hulsbergen.

Jeroen van Wijk is een jonge natuurfotograaf en ecoloog met een masteropleiding in bos- en natuurbeheer. Zes keer per jaar gaat hij voor Geldersch Landschap & Kasteelen op pad en doet hij door middel van tekst en beeld actueel verslag van het moois dat de natuur in Gelderland te bieden heeft.