Groei & Bloei Veluwezoom Lezing: ‘Tussen Veluwe en IJssel’

Foto: Tineke Mäkel

SPANKEREN – K.M.T.P. Groei & Bloei Veluwezoom organiseert op donderdagavond 16 februari een l met als titel: ‘Tussen Veluwe en IJssel’, gegeven door Ruud Knol.

De lezing zal om ca. 20.15 uur beginnen na de jaarvergadering en de pauze. De jaarvergadering aanvang 19.30 uur is alleen toegankelijk voor leden.

Geboren en getogen Apeldoorner heeft Ruud Knol van kinds af aan het landschap rond zijn woonplaats zien veranderen. Daar waar hij opgroeide aan de rand van Apeldoorn Zuid, waar moerassige hooilanden lagen, vol gevlekte orchis en velden margriet en echte koekoeksbloem, dijde Apeldoorn uit, met o.a. de Rivierenwijk (begin jaren 60) en zo’n 10 jaar later de wijk De Maten.

Bronnen, sprengen, beken, het Apeldoorns kanaal, de Grift, talrijke poelen en uiteindelijk de IJssel: water dat als rode draad in de presentatie de revue passeert. Dat sprengenwater dreef zo’n 300 jaar lang de waterraderen van watermolens aan de Veluwezoom aan. Een grote industriële activiteit ontstond, volmolens, de papierindustrie en later wasserijen. Maar vanaf medio jaren 60 verdwijnt al dat water in ondergrondse buizen. Dankzij het Waterschap Vallei en Veluwe zijn vele kilometers waterlopen sinds de eeuwwisseling vanaf de bovenloop tot in stedelijk gebied hersteld en verder noord- en oostwaarts. Nu vliegen er weer ijsvogels en weidebeekjuffer en zwemt zelfs de beekprik ter hoogte van C&A in Apeldoorn in de Grift.

In het landschap buiten Apeldoorn welde water op in de komvormige laagte van het voormalige Beekbergerwoud. Er stond ooit een machtig elzenbroekbos dat daar zo’n 8000 jaar vrijwel onberoerd heeft standgehouden en dat in 1869 met veel moeite werd geveld…, botanisch Nederland rouwt er nog om…

Maar ’t tij is gekeerd, mede dankzij spit- en graafwerk van Natuurmonumenten. Op de plek van het voormalige Beekbergerwoud en in de Empese & Tondense heide zijn grote delen op de schop gegaan, plas-/drassituaties gecreëerd, de voedselrijke bovenlaag verwijderd en sloten gedempt, om het kostbare Veluwse kwelwater vast te houden. Daar vinden we nog kleinoden van de Nederlandse flora zoals Spaanse ruiter, gevlekte-, riet- en meiorchis. Stukjes vochtige heide herstellen zich weer, zelfs parnassia, vetblad, moeraswespenorchis en draadgentiaan duiken op. Verheugend is ook dat het Lampenbroek, een relict van een paar hectaren blauwgrasland in dat giga verkavelde landschap gespaard is gebleven en gekoesterd wordt.

Een deel van het Veluwewater stroomt door verschillende landgoederen, waar het in parkachtig landschap gebruikt werd voor de aanleg van vijvers, zoals op het Leusveld en Voorstonden. Daar is volop rijke historie, o.a. doorspekt met prachtige oude eiken- en beukenlanen. Soms oud en der dagen zat, dan treedt verval op en slaan de mooiste paddenstoelen hun slag. Als lid zijnde van de NMV kan Ruud het natuurlijk niet laten om in de serie ook aan paddenstoelen aandacht te schenken. Zoals aan het blauwgroen trechtertje dat een kans krijgt in afgeplagde terreinen.

Uiteindelijk komt al dat water in de IJssel terecht, waar de afgelopen decennia al zoveel gebeurd is, bijvoorbeeld na de hoogwaterstanden in 1995/1996. Onder een 60 cm dikke kleilaag op de dijken ligt een rijk botanisch verleden, de laatste rustplaats van de veldsalie… Maar ook hier geldt: niet alles is er kommer en kwel. De rivier krijgt weer ruimte, rivierduinen kunnen hopelijk weer ontstaan met hun karakteristieke stroomdalflora van bijvoorbeeld knikkende distel, kruisdistel, liggende ereprijs, wilde reseda en zwarte toorts. We volgen dat rivierwater vanaf de splitsing van de Rijn in het Pannerdenskanaal tot aan Terwolde.

Bovengenoemd verhaal vormen de ingrediënten van een boeiende lezing over de natuur-en cultuurhistorische aspecten van een bijzonder stukje Nederland, waard om te behouden, opdat onze nazaten over 100 jaar nog eens kunnen genieten van een ontdekkingsreis tussen Veluwe en IJssel.

De lezing vindt plaats in de Kerkhorst, Dorpsweg 65 A in Spankeren. Gratis entree voor leden. Belangstellenden € 3,-.

Het nieuws van rheden.nieuws.nl gemakkelijk volgen? Like dan ook onze Facebookpagina, volg ons op Twitter of LinkedIn en Instagram of krijg gratis onze dagelijkse of wekelijkse nieuwsbriefAdverteren op rheden.nieuws.nl bel dan: Dolf Verschuren voor de prijzen en mogelijkheden 06 – 4025 3846.

Aanmelden nieuwsbrief
Cookieinstellingen