Gelders Arcadië: Geschiedenis in verhalen van Gelderse gemeenten

DE STEEG - Tijdens een officiële presentatie van de resultaten van het project Gelders Arcadië, tot stand gekomen door “verhalenvangers” uit vijf verschillende gemeentes zijn de prachtige boeken en een app gepresenteerd die uitkomst zijn van het project.

Bij de bijeenkomst in het koetshuis van Kasteel Middachten waren onder andere, de wethouders van de vijf deelnemende gemeentes, verhalenvangers, verhaalvertellers, bestuursleden en de vele medewerkers aanwezig om bij de uitreiking te zijn.

Twee en één half jaar gelden werd het idee geboren om buiten de geschiedenis die de gemeente Rheden rijk is en al vastgelegd is ook verhalen vast te gaan leggen van mensen die iets kunnen vertellen over hun eigen geschiedenis. Nooit vertelde verhalen of verhalen die nog niet eerder vastgelegd zijn.

Een initiatief dat vanaf het begin veel draagkracht kreeg en waardoor er al snel zogenaamde “Verhalenvangers”, zich aanboden om mee te werken. De Verhalenvangers kregen een cursus aangeboden om te leren hoe zij de verhalen konden vangen en deze op de juiste manier vast konden leggen.

Er werden in alle dorpen van de gemeente Rheden zogenaamde Erfgoedcafés georganiseerd waarbij mensen hun verhaal, en foto’s kwijt konden. Deze werden zeer goed bezocht. Bovendien zorgden deze Erfgoedcafés voor een bijzondere hoeveelheid aan informatie en bracht het leverde veel materiaal op.

Een gepensioneerd hoogleraar in de historische Nederlandse letterkunde, nam de aanwezigen mee in zijn verhaal over het belang van verhalen voor een gemeenschap.

“Ik vind het belangrijk dat de verhalen van vroeger worden vastgelegd voor nú en voor later. Of het nu via een boek, een app of brochure is, iedereen kan op zijn/haar eigen manier het verleden beleven. Deze verhalen zijn een belangrijke toevoeging aan de bijzondere plekken en gebouwen. Dit maakt het voor onze inwoners én bezoekers nog leuker om de Veluwezoom te bezoeken.“

Veel plekken van de landgoederenzone langs de Veluwezoom waarin de gemeenten Rheden, Rozendaal, Arnhem, Renkum en Wageningen liggen, herbergen een schat aan bijzondere verhalen. Naast de mooie plekken, mogen ook de verhalen en herinneringen aan dit mooie gebied (Gelders Arcadië genoemd) niet verloren gaan.

Om de verhalen bij gebouwen en plekken te bewaren én te kunnen doorvertellen, is het zogenaamde oral history-project ‘Geschiedenis in verhalen’ gestart. Aanvankelijk gebeurde dat alleen in de gemeente Rheden.

Dat heeft geresulteerd in een boek met verhalen over Rheden, verspreid over zeven thema’s zoals de sociale verhoudingen, de middenstand en het toerisme. Een jaar geleden is het project verbreed tot een regionaal Gelders Arcadië project waarin in het bijzonder de verhalen over de historische landgoederen en buitenplaatsen in de vijf gemeenten zijn verzameld.

Ruim 170 mensen zijn geïnterviewd door een groep getrainde ‘verhalenvangers’. De ontroerende, hilarische maar soms ook alledaagse verhalen kunnen nu niet alleen worden doorverteld maar ook worden beleefd. Dit kan via een boek met verhalen, vijf toeristische brochures met verhalen en (fiets)routes en de Gelders Arcadië app.

Met de app, vol filmpjes, foto’s, routes en verhalen komen plekken en verhalen van de landgoederenzone Gelders Arcadië nog meer tot leven, zowel thuis áls op locatie. Op de fiets, in de auto, met de app krijgt de gebruiker onmisbare informatie over de geschiedenis één van de gemeentes die Gelders Arcadië nu telt.

Door de eeuwen heen heeft het heuvelachtige landschap van de Veluwezoom een bijzondere aantrekkingskracht gehad op veel mensen en niet in de laatste plaats op welgestelde mensen. Dit heeft zich o.a. vertaald in de aanleg van veel landgoederen en buitenplaatsen, waardoor het gebied werd aangeduid als Gelders Arcadië. De bijzondere ligging “met droge voeten aan het water” maakt dat het vestigingsklimaat altijd bijzonder goed is geweest voor mensen om hier te wonen, werken en genieten. En dat is nog steeds zo!