Herdenking bij massagraf Emmapiramide na executie 10 jongemannen in WOII

VELP/ROZENDAAL - Diep onder de indruk van de gebeurtenissen die hier vlakbij, in Velp/Rozendaal, hebben plaatsgevonden op 13 december 1944, luisteren kinderen en volwassenen naar het verhaal zoals de voorzitter van Stichting Velp voor Oranje, Gety Hengeveld, dat vertelt op deze druilerige morgen bij de Emmapyramide.

Burgemeester Ester Westeijn van Rozendaal en loco-burgemeester Paul Hofman van Rheden benadrukken vervolgens hoe belangrijk het is om deze verhalen steeds weer door te vertellen. Zodat we beseffen hoe bijzonder het is dat wij hier in vrijheid leven. ‘We moeten de dappere, idealistische jonge mannen blijven herdenken die hier zijn vermoord, terwijl zij ons hadden willen bevrijden.’

“Gelaten staan ze in de del, geen uitgestoken hand van god of vaderland. Dan, het bevel, de knal, de val, acht achtereen. Doodstil ....” Alle aanwezigen luisteren geroerd naar dit indrukwekkende gedicht dat de heer Frits Koning uit Rozendaal schreef en voorleest. Sinds vorig jaar is de tekst afgedrukt op een bordje bij de herdenkingssteen. Bloemen worden vervolgens gelegd namens beide gemeentebesturen – ook door de kinderburgemeester van Rozendaal - en namens de basisscholen De Arnhorst en Dorpsschool Rozendaal, scouting De Markesteengroep, De Geërfden van Velp, Stichting Velp voor Oranje en het 4 Mei Comité Velp.

Op 13 december 1944 werden nabij de Emmapiramide op de grens van de gemeenten Rozendaal en Rheden, tien onschuldige jongemannen doodgeschoten. Als represaille voor de sabotage door het Nederlandse verzet elders in het land. De Emmapiramide ligt aan het laatste stukje van de Kluizenaarsweg een eindje rechts het bos in.

Geen van de gearresteerde jonge mannen was – voor zover bekend - actief betrokken bij verzetswerk. Sommigen waren ondergedoken om niet in Duitsland te werk gesteld te worden. Toen de geallieerden het Zuiden van Nederland hadden bevrijd, probeerden ze – onafhankelijk van elkaar – de rivieren over te steken om zich aan te sluiten bij de legers van de Canadezen, Engelsen en Amerikanen. Ze belandden uiteindelijk allemaal in de beruchte gevangenis van de SD; in het gebouw van de Rotterdamsche Bank in Velp tegenover het postkantoor. Toen elders in Nederland burgeraanvallen op Duitse wachtposten waren uitgevoerd gaf Hans Albinn Rauter – de hoogste vertegenwoordiger van de SS in Nederland – opdracht om tien jonge mannen te executeren. Acht werden op 12 december uit de Velpse gevangenis gehaald en in de ochtend van 13 december bij de Emmapyramide doodgeschoten. Twee werden uit Ede gehaald en later op die dag op dezelfde plaats gefusilleerd. Toen het massagraf na de oorlog werd geopend, bleek uit de ingeslagen schedels en andere verminkingen dat de jongens de nacht voor hun executie zijn gemarteld.

De lichamen zijn na de oorlog herbegraven in hun woonplaatsen. Op 13 december 1997 is door de gemeente Rozendaal een gedenksteen geplaatst met daarop de tien namen. Nabestaanden uit het hele land hebben toen die plechtigheid bijgewoond. Ieder jaar, op 4 mei, legt het gemeentebestuur van Rozendaal bloemen bij dat monument. Op initiatief van Stichting Velp voor Oranje wordt de laatste jaren ook op de dag van de fusillade een eenvoudige plechtigheid gehouden.

Meer informatie op www.wo2velp.nl onder het kopje Herdenken & Vieren.

Het nieuws van rheden.nieuws.nl gemakkelijk volgen? Like dan ook onze Facebookpagina , volg ons op X (Twitter) of LinkedIn en Instagram of krijg gratis onze dagelijkse of wekelijkse nieuwsbrief . Adverteren op rheden.nieuws.nl bel dan: Dolf Verschuren voor de prijzen en mogelijkheden 06 – 4025 3846.