INGEZONDEN: Megastal Ellecom is doodlopende afslag

De gemeenteraad van Rheden beslist binnenkort of vlak onder Ellecom een megastal gebouwd mag worden voor 300 melkkoeien en 168 stuks jongvee. Omdat het terrein bestemd is als ‘Agrarisch gebied met landschappelijke en natuurwaarden en Natuur’, moet het bestemmingsplan van december 2010 worden herzien.

Bezinnen op nut, noodzaak en impact

Het is te hopen dat onze gekozen volksvertegenwoordigers wat kritischer zijn en meer gevoel hebben voor de actualiteit dan de commissie die recentelijk de milieueffectrapportage goedkeurde. Het zou goed zijn zich nog eens stevig bezinnen op nut, noodzaak en impact van de vestiging van de megastal, want instemmen met de herziening is kiezen voor een afslag zonder terugweg.

Dus geen nieuw bedrijf nodig

Het versterken van de agrarische structuur is een twijfelachtig argument voor de vestiging van een mega-melkveehouderij in Ellecom. De agrarische bedrijven aan de Buitensingel en de Eikenstraat liggen al jaren stil, de percelen in de Ellecomse polder worden desalniettemin intensiever benut dan voorheen. Hiervoor is dus geen nieuw bedrijf nodig. In de wetenschap dat in Nederland vanaf 2000 ruim 17.000(!) bedrijven met graasdieren zijn gestopt is het niet uit te leggen waarom je een nog onbebouwd terrein met landschappelijke en natuurwaarden opoffert voor een nieuwe megastal. Zeker niet als de het verschijnsel megastal en de omvang van de veehouderij in Nederland op zichzelf ter discussie staan.

Dat past niet in het halfopen, tamelijk kleinschalige landschap

In de 73 pagina’s tellende toelichting en 32 onderliggende rapporten en andere stukken wordt de impact van de megastal op natuur en landschap nogal gebagatelliseerd. Nieuwe gebouwen met een hoogte tot 11 meter op een verhoogd terrein van ongeveer 2 hectare is erg groot vergelijking met de ongeveer 25 hectare bebouwing van Ellecom en het huidige bedrijf in de Ellecomse polder. Dat past niet in het halfopen, tamelijk kleinschalige landschap dat de overgang van de Veluwe naar de uiterwaarden karakteriseert.

Heel veel gras

In het nieuwe bedrijf blijven de 300 melkkoeien en 168 stuks jongvee grotendeels op stal. Dat houdt in dat het voer dagelijks naar de dieren toe moet worden gebracht en heel veel koeien eten heel veel gras! In het groeiseizoen zal dagelijks vers gras geoogst worden en bovendien zal voer worden gewonnen voor de wintermaanden. Dat gaat met grote en lawaaiige machines, zo hebben we inmiddels kunnen ervaren. Dat is nu nog incidenteel, straks frequent.

Het huidige graslandbeheer is een voorbode voor wat komen gaat. Om met grote machines efficiënt te kunnen werken heb je grote, vlakke percelen nodig, zonder obstakels en met zo weinig mogelijke randen. Nu al wordt letterlijk de grens opgezocht. Aanpassing van percelen en het opruimen van ‘landschappelijke ongemakken’ ligt voor de hand. De geschiedenis leert dat het zo werkt. De gevolgen voor het landschap zijn overal te zien.

Door het intensieve beheer zijn de meeste percelen in de Ellecomse polder in enkele jaren afgetakeld tot eentonig groene vlaktes. Het frequente maaien, maximaal bemesten en bestrijden van onkruiden laat alleen nog ruimte is voor hoogproductieve landbouwgrassen. De bloeiende grassen en bloemen zijn grotendeels verdwenen en sloot- en greppelranden verruigen als ze buiten het bereik van de maaimachines komen. De verandering is landschappelijk niet fraai, maar minder bloeiende grassen en bloemen betekent ook minder vlinders, insecten, vogels en andere fauna. Je hoeft geen bioloog te zijn om dat te bedenken en te herkennen. Het is een ontwikkeling die niet verenigbaar is met de bestemmingen ‘Agrarisch gebied met landschappelijke en natuurwaarden en Natuur’.

Nauwelijks risico’s

In een van de bijlagen bij de toelichting rapporteert bureau Aequator dat er nauwelijks risico’s zijn voor kwetsbare soorten. Natuur en biodiversiteit bestaan echter niet alleen uit zeldzaamheden. ‘Gewone‘ mensen genieten net zoveel van ‘gewone‘ bloemen en bloeiende grassen, van ‘gewone’ vlinders, ‘gewone’ vogels en af en toe een paar reeën in het land. Door ongeremd intensief landbouwkundig gebruik wordt ook deze natuur vanzelf bijzonder en dat kan niet de bedoeling zijn.

468 dieren produceren met elkaar nog steeds heel veel ammoniak

Het nieuwe bedrijfslocatie ligt benedenwinds van de percelen die zijn aangemerkt als ‘extensieve graslanden’ en de uitlopers van de bronbossen. De stal is relatief emissiearm, maar 468 dieren produceren met elkaar nog steeds heel veel ammoniak. Dat past niet bij extensieve graslanden en ondermijnt de argumenten die zijn aangevoerd om de boerderij van Eikenstraat 3 te verplaatsen. Wat teveel ammoniak betekent voor de natuur, de Veluwe in het bijzonder, was het afgelopen jaar regelmatig in het nieuws. De afstand tussen stal en de graslanden is 10-100 meter, tot de bronbossen 100-300 meter en tot de Veluwe minder dan 1 kilometer!

Kiezen voor een meer toekomstbestendige afslag en niet voor een megastal!

Gemeente Rheden dankt haar imago grotendeels aan de natuur en afwisselende landschappen binnen de gemeentegrenzen. Van een gemeente die pretendeert duurzaamheid hoog in het vaandel te dragen, verwacht je dat ze rekening houden met de maatschappelijke discussies rondom de grootschalige veehouderij en dat ze wil bijdragen aan het verminderen van de uitstoot van fosfaat en ammoniak. Het is onbegrijpelijk dat B&W van Rheden tot nu toe zo kritiekloos meewerken aan de vestiging van een bedrijf dat op veel punten zo strijdig is met deze waarden. Van de overwegend progressieve gemeenteraad mag hopelijk worden verwacht dat ze kiezen voor een meer toekomstbestendige afslag.

Ernst Bos, Ellecom.

(Onderschrift bij de foto: Resultaat van intensieve graslandbeheer in de Ellecomse polder: hoogproductief gras met weinig ruimte meer voor natuur en opgestapelde voederbalen verromelen op verschillende plekken het landschap)

Nieuws